Wat is een assessment en hoe bereid je je goed voor?

Een assessment is een test waarbij werkgevers onderzoeken of je geschikt bent voor een functie. Je maakt psychologische tests, voert gesprekken en doet soms praktijksimulaties. Zo krijgt een werkgever een compleet beeld van je vaardigheden, persoonlijkheid en denkniveau.

De twee meest voorkomende assessments zijn het selectie-assessment en het ontwikkelassessment:

• Bij een selectie-assessment kijkt de werkgever of je past bij de functie waarop je solliciteert. Ze vergelijken jouw resultaten met de eisen van de functie.
• Bij een ontwikkelassessment draait het niet om selectie, maar om groei. Je sterke en zwakke punten worden in kaart gebracht. Zo krijg je advies over je loopbaan en ontwikkelmogelijkheden.

Een assessment bestaat meestal uit meerdere onderdelen. Elk onderdeel meet een ander aspect. Zo krijgt de werkgever een compleet beeld van jouw kwaliteiten. 

• Capaciteitentest (intelligentietest). Hiermee wordt je denkniveau gemeten. Je krijgt bijvoorbeeld cijferreeksen, taalvragen of visuele puzzels. Zo ziet de werkgever hoe snel en nauwkeurig je informatie verwerkt.
• Persoonlijkheidstest. Met deze test breng je jouw karaktereigenschappen in beeld. Er zijn geen goede of foute antwoorden. De werkgever kijkt naar eigenschappen als zorgvuldigheid of stressbestendigheid.
• Rollenspelen en praktijkcases. Je voert opdrachten uit die lijken op situaties uit de functie. Denk aan een lastig gesprek met een klant of het oplossen van een probleem. Zo kan de werkgever zien hoe je in de praktijk reageert.
• Interview. Bijna elk assessment bevat een gesprek. Hierin bespreek je je werkervaring, motivatie en de resultaten van de testen. Soms krijg je ook extra vragen over bepaalde situaties.
• Postbak (in-basket). Bij een postbakopdracht werk je taken en e-mails af alsof je al in de functie zit. Je laat zien hoe je prioriteiten stelt en beslissingen neemt.
• Overige testen. Soms zijn er extra onderdelen, zoals integriteitstesten of werkstijlvraaglijsten. Deze meten bijvoorbeeld hoe betrouwbaar, nauwkeurig of leidinggevend je bent.

Een assessment kan moeilijk zijn, maar dat verschilt per persoon en situatie. Sommige onderdelen, zoals capaciteitentests, vragen om snel en logisch denken. Zonder voorbereiding kunnen deze lastig zijn.

Persoonlijkheidstests zijn vaak minder moeilijk, omdat er geen goede of foute antwoorden zijn. Toch kunnen de vragen soms lastige keuzes bevatten.

Ook speelt spanning een rol. Veel kandidaten voelen druk, zeker als er veel van het assessment afhangt. Daardoor kan een test zwaarder aanvoelen dan hij is.

Met een goede voorbereiding weet je wat je kunt verwachten. Dat maakt de kans groter dat je het assessment met vertrouwen en succes doorloopt.

Goede voorbereiding maakt een groot verschil. Je voelt je rustiger en hebt meer controle over de dag.

Veel assessments bevatten capaciteitentests. Deze testen meten hoe snel en nauwkeurig je informatie verwerkt. De meest voorkomende onderdelen zijn:

• cijferreeksen
• figuurreeksen
• matrixen
• taalvaardigheid (verbaal redeneren)
• logisch redeneren
• diagrammen
• deductief en inductief redeneren
• technisch inzicht

Wij bieden voor al deze onderdelen uitgebreide oefenpakketten aan. Zo kun je gericht oefenen met de vraagtypes die jij straks krijgt.

Elk assessmentbureau gebruikt eigen testen en formats. Het is daarom slim om vooraf te kijken wie jouw assessment afneemt. Dit staat vaak in je uitnodiging vermeld. Zo kun je nog gerichter oefenen.

Bekende assessmentbureaus zijn bijvoorbeeld:

• SHL
• LTP
• Korn Ferry
• HFM Talentindex
• GITP (ook wel bekend als PiCompany)
• Talogy (ook wel bekend als Cubiks)
• NOA
• Thomas International
• Assessio Bloom (ook wel bekend als Eelloo of Meurs)

Ook voor deze bureaus bieden wij specifieke oefenpakketten per aanbieder aan. Daarmee sluit je voorbereiding optimaal aan bij de echte test.

Een assessment kan spannend zijn. Met de juiste voorbereiding voorkom je dat stress je prestaties beïnvloedt. Let in ieder geval op het volgende:

• Zorg voor voldoende slaap in de dagen vooraf. Vermoeidheid beïnvloedt je concentratie en denkvermogen.
• Eet gezond en neem op de testdag een stevig ontbijt. Zo blijft je energie stabiel.
• Lees de uitnodiging goed door. Zo weet je welke onderdelen je krijgt en kom je niet voor verrassingen te staan.
• Beantwoord persoonlijkheidstests eerlijk. Probeer niet het 'perfecte' antwoord te geven, maar blijf dicht bij jezelf.
• Bedenk vooraf dat je fouten mag maken. Eén fout bepaalt niet je hele assessment.

Een goede voorbereiding helpt, maar ook tijdens het assessment zelf kun je veel doen om zo goed mogelijk te scoren:

1. Focus op één vraag tegelijk. Laat je niet afleiden door eerdere vragen of onderdelen. Als iets niet goed ging, leg het naast je neer. Richt je telkens op de volgende taak.
2. Beheer je tijd slim. Bij capaciteitentests is tijdsdruk vaak een uitdaging. Maak eerst de vragen die je snel weet. Blijf niet hangen in moeilijke opgaven, anders kom je tijd tekort.
3. Wees alert tijdens praktijkcases. In rollenspellen of postbakopdrachten wordt gekeken naar je aanpak. Denk hardop, benoem je afwegingen en laat zien hoe je tot beslissingen komt.
4. Blijf rustig en jezelf. Probeer niet in de rol van de 'ideale kandidaat' te kruipen. Authenticiteit en stabiel gedrag worden vaak positiever beoordeeld dan overdreven sociaal wenselijke antwoorden.
5. Vraag door bij het interview. Tijdens het interview kun je laten zien dat je bewust nadenkt over je werk en jezelf goed kent. Stel vragen terug, denk mee en licht je antwoorden kort toe.

De duur van een assessment verschilt per situatie. Meestal duurt een volledig assessment één dag. Soms is het korter of juist verspreid over meerdere dagen.

Een selectie-assessment neemt vaak een halve tot hele dag in beslag. Bij een ontwikkelassessment of managementassessment kan het langer duren. Dan volgen meerdere gesprekken, tests en praktijkopdrachten.

De meeste capaciteitentests duren per onderdeel 15 tot 45 minuten. Persoonlijkheidstests kosten meestal minder tijd. Rollenspelen of cases nemen vaak 30 tot 60 minuten per opdracht in beslag.

In de uitnodiging staat meestal precies welke onderdelen je krijgt en hoeveel tijd je daarvoor hebt. Zo weet je vooraf waar je op kunt rekenen.

De uitslag van een assessment is gebaseerd op alle onderdelen samen. Elk onderdeel geeft informatie over een ander aspect van jouw functioneren.

• Bij capaciteitentests kijkt men naar je score ten opzichte van een normgroep. Zo zien ze hoe jouw denkniveau zich verhoudt tot anderen met vergelijkbare achtergrond of opleiding.
• Persoonlijkheidstests geven inzicht in je gedrag, werkstijl en omgang met anderen. Hier zijn geen goede of foute antwoorden. Wel wordt gekeken of jouw profiel past bij de functie.
• Rollenspelen, cases en interviews laten zien hoe je reageert in praktijksituaties. Hier wordt vooral gelet op je vaardigheden, aanpak en communicatie.

Soms gebruikt het assessmentbureau een weging. Dan telt bijvoorbeeld de capaciteitentest zwaarder dan de persoonlijkheidstest. Hoe deze weging precies is, verschilt per organisatie en functie.

De uiteindelijke beoordeling wordt meestal besproken in een terugkoppelgesprek. Daar hoor je welke sterke punten en aandachtspunten uit het assessment naar voren kwamen.

Als kandidaat heb je bij een assessment altijd bepaalde rechten. Zo blijft het proces eerlijk en transparant.

Je hebt recht op:

• duidelijke informatie vooraf over de inhoud van het assessment;
• inzage in je resultaten en het rapport;
• een persoonlijk terugkoppelgesprek waarin de uitkomsten worden besproken;
• vertrouwelijke behandeling van je gegevens;
• het blokkeren van het rapport als je niet wilt dat het gedeeld wordt met de opdrachtgever.

Een assessment wordt meestal uitgevoerd onder de beroepscode van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Deze code waarborgt dat je zorgvuldig, respectvol en objectief wordt behandeld.

Als je het niet eens bent met de gang van zaken, kun je een klacht indienen bij het assessmentbureau, je werkgever of, in sommige gevallen, bij het NIP.

Een assessment is een uitgebreide test om te onderzoeken of je geschikt bent voor een functie. Je krijgt verschillende onderdelen, zoals capaciteitentests, persoonlijkheidstests, gesprekken en praktijkopdrachten.

Hoe zwaar het assessment is, hangt af van de functie en de onderdelen. Met een goede voorbereiding vergroot je je kans op succes. Door te oefenen met de verschillende testonderdelen en je goed voor te bereiden op de dag zelf, ga je met meer vertrouwen het assessment in.

Wil je gericht oefenen? Bekijk dan onze uitgebreide oefenpakketten per assessmentbureau of (onderdeel van een) capaciteitentest. Zo sluit jouw voorbereiding optimaal aan op de test die jij gaat maken.

Heel veel succes!