Hoi! Ik ben Robert, product- en contentmanager bij JobTestPrep Nederland. Heb je een vraag of opmerking over het oefenen van de Situationele beoordelingstest? Stuur me dan gerust een e-mail.

robertk@jobtestprep.com

Inhoudsopgave

Een Situational Judgement Test (SJT) is een psychologische test waarin je moet reageren op realistische werksituaties. Je krijgt een scenario voorgelegd dat zich kan voordoen op de werkvloer, met daarbij een aantal mogelijke reacties. Jij kiest vervolgens welke reactie het beste (en soms ook het slechtste) past bij de situatie.

Werkgevers gebruiken de SJT om in te schatten hoe jij beslissingen neemt, met stress omgaat en samenwerkt met collega’s of klanten. Het gaat dus niet om kennis, maar om gedrag.

Situationele beoordelingstesten worden vaak gebruikt in de selectie voor functies waarin communicatie, teamwork, klantgerichtheid of leiderschap belangrijk zijn. Denk aan traineeships, managementrollen of klantcontactfuncties.

In een SJT krijg je scenario’s te zien die gebaseerd zijn op werksituaties, gevolgd door meerdere reactieopties. De vorm van de vraag verschilt per test; bij sommige testen zie je korte teksten, bij andere juist animaties of video's.

De meest voorkomende vraagvormen zijn:

Beste reactie kiezen. Je kiest welke actie het meest geschikt is in de gegeven situatie.
Slechtste reactie kiezen. Je selecteert de minst passende reactie.
Reacties rangschikken. Je zet meerdere opties in volgorde van meest naar minst effectief.
Meerdere geschikte reacties kiezen. Soms zijn er meerdere ‘goede’ antwoorden die je moet aanvinken.

Wat je precies moet doen hangt af van de testaanbieder, maar het uitgangspunt blijft: hoe beoordeel jij praktijksituaties?

Wil je weten hoe een SJT er in de praktijk uitziet? Hieronder vind je gratis voorbeeldvragen waarmee je direct kunt oefenen. Elke vraag is afgestemd op een specifiek functiebereik. Zo krijg je een realistisch beeld van wat je kunt verwachten in jouw sollicitatieprocedure.

Je oefent met 1 voorbeeldvraag voor elk van de volgende richtingen:

administratieve functies
managementrollen
klantgerichte functies
leidinggevenden
trainees en starters

Je krijgt per vraag een duidelijke uitleg bij het juiste antwoord, zodat je leert hoe je situaties het best kunt inschatten.

Voorbeeldvraag 1 – SJT voor managementfuncties

Je bent manager van een afdeling met twee kleine teams van elk drie medewerkers. Elk team heeft een eigen supervisor. Eén van de teams vraagt een gesprek met je aan. Tijdens dat gesprek vertellen de teamleden dat hun supervisor onduidelijke en wisselende feedback geeft. Ze weten niet goed wat er van hen verwacht wordt en voelen zich soms onterecht bekritiseerd. Ze hebben dit eerder met hun supervisor besproken, maar merken geen verbetering. Ze voelen zich ongemakkelijk om het opnieuw aan te kaarten en vragen jou om hulp.

Hoe reageer je op hun verzoek?

Klik op het juiste antwoord:

A. Je vindt dat ze dit niet buiten hun supervisor om hadden moeten bespreken. Je laat weten dat je het vervelend vindt dat ze zich zo voelen, maar adviseert hen om het alsnog met hun supervisor te bespreken.

B. Je vraagt het team hoe zij denken dat hun supervisor zich zou kunnen verbeteren. Je moedigt een open gesprek aan en stelt voor om hun ideeën daarna één-op-één met de supervisor te delen.

C. Je wilt het team graag helpen, maar de supervisor niet kwetsen. Daarom schrijf je hem in voor een training voor leidinggevenden, zonder uit te leggen waarom.

D. Je spreekt de supervisor direct aan en geeft aan dat je een klacht over zijn werkwijze hebt ontvangen. Je raadt hem aan beter op zijn communicatie met het team te letten.

E. Je gaat in gesprek met de supervisor. Je vraagt hoe hij de relatie met zijn team ervaart en bespreekt samen hoe hij zijn communicatie met hen kan verbeteren.

Klik hier voor het antwoord en de uitleg

Het beste antwoord is optie E.

Uitleg:

In deze situatie draait het om de balans tussen de formele hiërarchie en jouw verantwoordelijkheid als leidinggevende – zowel naar de supervisor als naar het team.

Antwoord A is te afwijzend. Je verwijst het team terug naar de supervisor zonder met een oplossing te komen, terwijl ze al eerder geprobeerd hebben het te bespreken.
Antwoord B geeft het team te veel invloed. Je hoort alleen hun kant van het verhaal en sluit de supervisor buiten het proces.
Antwoord C is te indirect. De supervisor krijgt geen uitleg over het probleem en zal daardoor zijn gedrag waarschijnlijk niet veranderen.
Antwoord D is duidelijk, maar eenzijdig. Je benoemt het probleem, maar vraagt niet naar zijn kijk op de situatie en biedt ook geen concrete handvatten voor verbetering.
Antwoord E is de meest complete aanpak. Je betrekt de supervisor op een open manier bij het probleem, vraagt naar zijn perspectief en denkt constructief mee over hoe hij zijn communicatie kan verbeteren.

Het beste antwoord is dus E.

Competenties:

Kerncompetentie: medewerkers stimuleren in hun ontwikkeling

Andere competenties: effectieve communicatie, aansturen en begeleiden van medewerkers, verantwoordelijkheid nemen voor je team

Voorbeeldvraag 2 – SJT voor administratieve functies

Je bent administratief assistent van Jim, de CEO van een groot bedrijf in digitale marketing. Je hebt een volle agenda met taken: afspraken inplannen, rapporten samenvatten, leesmateriaal filteren op basis van Jim’s voorkeuren, e-mails beantwoorden en de renovatie van het kantoor coördineren.

Dan stapt Jim je kantoor binnen. Hij vraagt je om een last-minute zakenreis naar China te plannen voor volgende week. Het organiseren van deze reis kost waarschijnlijk enkele uren, en je vraagt je af of je dan nog op tijd klaar bent met al je andere werk.

Wat is in deze situatie de meest en minst effectieve reactie?

Klik eerst op de meest effectieve manier om te reageren. Het antwoord op de minst effectieve manier vind je in de uitleg.

A. Je vertrouwt erop dat Jim weet wat hij doet, blijft positief en probeert zowel de reis als al je andere taken op tijd af te ronden.

B. Je zegt tegen Jim dat je direct aan de slag gaat met de reis, en vraagt hem om samen te kijken welke andere taken eventueel uitgesteld kunnen worden.

C. Je geeft aan dat je de reis niet kunt regelen omdat je eerst je andere taken moet afronden.

D. Je legt je andere taken even stil zodat je je volledig kunt richten op het plannen van de reis.

Klik hier voor het antwoord en de uitleg

De meest effectieve reactie is optie B. De minst effectieve reactie is optie C.

Uitleg:

Deze vraag gaat over het omgaan met onverwachte verzoeken en het maken van verstandige keuzes onder druk.

Antwoord A klinkt welwillend, maar je gaat het gesprek over je werkdruk uit de weg. Je neemt geen initiatief om de situatie op te lossen of je prioriteiten helder te krijgen.
Antwoord B is het meest effectief. Je laat zien dat je de urgentie begrijpt, neemt verantwoordelijkheid én betrekt Jim actief bij het stellen van prioriteiten.
Antwoord C is het minst effectief. Je weigert het verzoek zonder mee te denken over een oplossing, terwijl het duidelijk is dat de reis dringend is.
Antwoord D laat zien dat je de urgentie herkent, maar je schakelt Jim niet in om te overleggen. Je handelt op eigen houtje en mist daarmee afstemming.

Competenties:

Kerncompetentie: prioriteiten stellen en samenwerken met je leidinggevende

Andere competentie: flexibiliteit

Voorbeeldvraag 3 – SJT voor klantgerichte functies

Na werktijd heb je met vrienden afgesproken om de verjaardag van een van hen te vieren. Je hebt dit vooraf overlegd met je leidinggevende en toestemming gekregen om iets eerder weg te gaan. Maar net voordat je wilt vertrekken, zie je dat er een groep klanten binnenkomt. Er is op dat moment nog maar één collega aanwezig om hen te helpen.

Wat doe je in deze situatie?

Klik op het juiste antwoord:

A. Je vertrekt zoals gepland om je vrienden te ontmoeten. Het is een belangrijke afspraak en je had dit ruim van tevoren geregeld.

B. Je belt je vrienden om te zeggen dat je wat later bent en blijft nog 15 minuten om je collega te helpen.

C. Je biedt je leidinggevende je excuses aan en stelt voor om de verloren tijd morgen in te halen.

D. Je belt je vrienden af, blijft totdat alle klanten geholpen zijn en gaat alleen nog naar het feestje als daar nog tijd voor is.

Klik hier voor het antwoord en de uitleg

Het beste antwoord is optie B.

Uitleg:

In deze situatie moet je kiezen tussen je eigen plannen en de directe behoefte van het team. Een goede reactie laat zien dat je betrokken bent bij je werk, maar ook respect hebt voor je eigen tijd.

Antwoord A toont weinig flexibiliteit. Je vertrekt zonder rekening te houden met je collega of de drukte in de winkel.
Antwoord B is de beste optie. Je laat zien dat je bereid bent even bij te springen, zonder je privéafspraak volledig te laten vallen. Zo houd je de balans tussen werk en privé.
Antwoord C is goed bedoeld, maar helpt je collega nu niet. Morgen extra werken lost het probleem van vandaag niet op.
Antwoord D is overdreven loyaal. Je zegt alles af, terwijl een korte aanpassing – zoals in antwoord B – ook voldoende was geweest.

Competenties:

Kerncompetentie: prioriteiten stellen

Andere competentie: samenwerken

Voorbeeldvraag 4 – SJT voor leidinggevende functies

Je team loopt flink achter op schema. Iedereen doet zijn uiterste best, werkt in hoog tempo door en blijft langer om de achterstand in te halen. Pauzes worden tot een minimum beperkt. Na een teamoverleg hierover komt Donald, het nieuwste teamlid, even naar je toe. Hij biedt zijn excuses aan en zegt dat hij door zijn gebrek aan ervaring de deadlines niet haalt. Hij heeft het gevoel dat hij het team ophoudt en jou teleurstelt.

Wat is in deze situatie de meest en de minst effectieve manier om te reageren?

Klik eerst op de meest effectieve manier om te reageren. Het antwoord op de minst effectieve manier vind je in de uitleg.

A. Je stelt Donald gerust: het is niet zijn schuld en je hebt er alle vertrouwen in dat hij het snel oppakt.

B. Je neemt een deel van Donalds taken over zodat hij minder druk voelt.

C. Je vraagt een collega om Donald te begeleiden.

D. Je gaat met Donald in gesprek om te achterhalen waar hij precies moeite mee heeft.

E. Je brengt het onderwerp aan in de volgende teammeeting en vraagt het team om ideeën hoe ze nieuwe collega’s in hun eerste weken kunnen ondersteunen.

Klik hier voor het antwoord en de uitleg

De meest effectieve reactie is optie D. De minst effectieve reactie is optie C.

Uitleg:

In deze situatie staat je team onder druk én heb je een medewerker die zich onzeker voelt. Het is belangrijk om Donald serieus te nemen en tegelijk het team als geheel niet extra te belasten.

Antwoord A is vriendelijk en bemoedigend, maar gaat voorbij aan het feit dat Donald misschien echt met bepaalde taken worstelt.
Antwoord B lijkt behulpzaam, maar werkt averechts. Je haalt werk bij hem weg terwijl het team al onder druk staat, en je loopt het risico dat hij zich daardoor nóg onzekerder voelt.
Antwoord C zou normaal gesproken een goede oplossing kunnen zijn, maar in deze situatie leg je extra druk op een collega die het zelf al druk genoeg heeft.
Antwoord D is de beste keuze. Je neemt de tijd om naar Donald te luisteren, ontdekt waar hij precies tegenaan loopt en kunt daarna samen kijken naar een passende aanpak.
Antwoord E is op lange termijn waardevol, maar helpt Donald op dit moment niet. Bovendien gaat het gesprek dan over 'nieuwe medewerkers' in het algemeen, terwijl hij juist nu behoefte heeft aan persoonlijke aandacht.

Competenties:

Kerncompetentie: medewerkers helpen zich te ontwikkelen

Andere competenties: beslissingen nemen, doorzettingsvermogen, optimisme

Voorbeeldvraag 5 – SJT voor trainees en starters

Je bent net begonnen als financieel trainee bij een groot accountantskantoor. Je hebt meerdere taken onder je hoede, zoals het verwerken van inkoopfacturen, betalingen uitvoeren en facturen opstellen voor klanten. Voor al deze taken gelden duidelijke deadlines.

Een ervaren partner uit je team — met wie je regelmatig luncht — vraagt of je hem volgende week wilt vergezellen naar een conferentie. Je zou daar namens het bedrijf presenteren over de exclusieve diensten die jullie aanbieden. Een mooie leerervaring, maar je zou daardoor wel twee volle dagen niet op kantoor zijn.

Wat doe je in deze situatie? Rangschik de volgende opties van 1 (meest waarschijnlijk) tot 5 (minst waarschijnlijk).

Klik eerst op het meest waarschijnlijke antwoord. De rest van de rangschikking vind je in de uitleg.

A. Je slaat het aanbod af. Je wilt je deadlines halen en vindt dat je als trainee nog niet klaar bent om het bedrijf op die manier te vertegenwoordigen. Je neemt je voor om de volgende keer beter voorbereid te zijn.

B. Je bedankt de partner en zegt direct ja. Je probeert wat deadlines te verschuiven en vraagt je collega-trainees om te helpen met de voorbereiding.

C. Je zegt toe, werkt het weekend door om al je deadlines te halen en steekt extra tijd in een goede voorbereiding op de conferentie.

D. Je bedankt de partner voor het aanbod en vraagt eerst wat er precies van je verwacht wordt. Daarna kijk je of je je werk voor die tijd af kunt krijgen. Als dat lukt, laat je weten dat je meegaat.

E. Je bedankt de partner en zegt toe. Vervolgens verdeel je je taken over je collega’s, zodat alles op tijd afkomt en niemand te veel hoeft op te vangen.

Klik hier voor het antwoord en de uitleg

De volledige rangschikking (van meest waarschijnlijk naar minst waarschijnlijk) is: D - C - A - B - E.

Uitleg:

In deze situatie moet je een verstandige afweging maken: je krijgt een leerzame kans, maar hebt ook lopende verantwoordelijkheden. Hoe ga je daarmee om?

Antwoord A laat zien dat je je verantwoordelijkheden serieus neemt, maar ook dat je jezelf onnodig tekortdoet. Je had deze kans misschien wél kunnen pakken met de juiste voorbereiding.
Antwoord B is enthousiast, maar niet doordacht. Je stemt meteen in zonder eerst te checken of je deadlines haalbaar zijn, en rekent automatisch op hulp van anderen.
Antwoord C toont inzet en ambitie. Je bent bereid om extra uren te maken om alles rond te krijgen. Maar je besluit al voordat je weet of het praktisch haalbaar is.
Antwoord D is de beste aanpak. Je neemt het aanbod serieus, vraagt door, maakt een realistische inschatting en beslist pas daarna. Zo combineer je leergierigheid met verantwoordelijkheidsgevoel.
Antwoord E is het minst effectief. Je schuift je werk zomaar door naar collega’s, zonder overleg of rekening te houden met hun eigen planning. Dat komt onprofessioneel over.

Competenties:

Kerncompetentie: beslissingen nemen

Andere competenties: plannen en organiseren, verantwoordelijkheidsgevoel, ambitie

Bereid je optimaal voor op jouw assessment met ons Situational Judgement Test PrepPack™.

Oefen met 200+ voorbeeldvragen, realistische testsimulaties en studiegidsen – en vergroot je kans op succes.

Een Situational Judgement Test draait niet om kennis, maar om inschattingsvermogen. Met deze tips vergroot je je kans op een goede score:

1. Lees elke situatie en de antwoordopties goed door. Sommige reacties lijken op het eerste gezicht passend, maar er is er meestal één die nét beter aansluit bij wat in de situatie nodig is. Neem de tijd om dat verschil te zien.
2. Blijf dicht bij jezelf, maar denk professioneel. Geef antwoorden die passen bij wie jij bent, maar houd rekening met wat er van je verwacht wordt in een werkomgeving.
3. Verdiep je in het bedrijf waar je solliciteert. Op de website van de werkgever vind je vaak wat zij belangrijk vinden: klantgerichtheid, leiderschap, samenwerken... Als je weet welke competenties hoog gewaardeerd worden, kun je beter inschatten welke antwoorden het meest geschikt zijn.
4. Let op het gedrag achter het antwoord. SJT’s meten vaak eigenschappen zoals leiderschap, initiatief of teamgerichtheid. Probeer te herkennen welk gedrag achter elke reactie zit en wat dat zegt over je rol in de situatie.
5. Oefen met scenario’s uit jouw functierichting. Door te oefenen met vragen die passen bij de rol waarop je solliciteert, herken je sneller welke gedragingen gewenst zijn.

De duur van een SJT verschilt per werkgever en testaanbieder. Gemiddeld duurt een Situational Judgement Test tussen de 20 en 45 minuten.

Sommige tests zijn adaptief of onderdeel van een groter assessment. In dat geval kan de testduur variëren. Je krijgt vooraf meestal een duidelijke instructie over de verwachte tijd.

Een Situational Judgement Test bevat meestal tussen de 12 en 25 scenario’s, afhankelijk van de testaanbieder en het niveau van de functie. Bij elk scenario horen vaak 3 tot 5 reactieopties waaruit je moet kiezen, rangschikken of meerdere antwoorden selecteren.

Sommige tests hebben een vaste lengte, terwijl andere adaptief zijn en het aantal vragen aanpassen op basis van je eerdere antwoorden.

Er is meestal geen absoluut ‘goed’ of ‘fout’ antwoord, maar sommige keuzes sluiten beter aan bij professioneel gedrag in werksituaties. Het juiste antwoord:

is constructief (je lost iets op, voorkomt escalatie of zoekt samenwerking),
past bij de kerncompetenties van de functie (bijv. klantgerichtheid of leiderschap),
en houdt rekening met de belangen van collega’s, klanten of de organisatie.

Kies dus een reactie die zowel aansluit bij je eigen overtuigingen, effectief is en passend bij je rol. Impulsieve of overdreven emotionele reacties zijn zelden de juiste keuze.

Tip: vertrouw op je eerste intuïtie, maar check of je antwoord professioneel en doordacht overkomt.

Dat hangt af van je werkervaring, het niveau van de functie en hoe goed je situaties kunt inschatten. Veel mensen vinden een Situationele beoordelingstest lastig omdat er geen ‘perfect juist’ antwoord is. Het draait om nuance, afweging en het herkennen van wat in een professionele context gepast is.

Gelukkig kun je dit goed trainen. Door te oefenen raak je vertrouwd met de vraagstijl en leer je herkennen welke gedragingen doorgaans als effectief worden gezien.

Er is geen universele normscore voor een Situational Judgement Test. Wat als ‘goed’ geldt, hangt af van:

de selectienormen van de werkgever,
de functie waarop je solliciteert, en
de resultaten van andere kandidaten (percentielscores).

Sommige werkgevers geven je een rapport met feedback of een percentielscore, zoals “je scoorde beter dan 75% van de kandidaten.” Anderen laten alleen weten of je doorgaat naar de volgende ronde.

Ja, het is mogelijk om afgewezen te worden op basis van je score op een SJT. Hoewel er vaak geen ‘goed of fout’ is, gebruiken veel werkgevers de testresultaten als selectiecriterium. Scoor je onder een bepaalde drempel, dan kun je automatisch worden uitgesloten van de rest van de procedure.

Toch betekent een lagere score niet altijd direct een afwijzing. Soms weegt de SJT mee als onderdeel van een breder assessment of wordt hij gebruikt als input voor een gesprek.

Situational Judgement Tests worden veel gebruikt in sollicitatieprocedures van grote organisaties, vooral in sectoren waar samenwerking, klantgerichtheid en stressbestendigheid belangrijk zijn. Je komt ze onder andere tegen bij:

Overheidsinstanties (bijv. Politie, Defensie, Belastingdienst)
Banken en verzekeraars (bijv. ABN AMRO, Rabobank, Achmea)
Consultancybedrijven (bijv. Deloitte, KPMG, Accenture)
Retail- en telecombedrijven (bijv. Albert Heijn, Bol.com, KPN)
Multinationals met traineeships of graduate programma’s (bijv. Unilever, Heineken, Philips)

Deze werkgevers gebruiken de SJT vaak in de eerste selectieronde om snel in te schatten wie goed aansluit bij de functie en de bedrijfscultuur.

Verschillende grote assessmentbureaus ontwikkelen en leveren Situationale beoordelingstests voor werkgevers. Elk bureau heeft een eigen stijl, vormgeving en moeilijkheidsgraad. Veelgebruikte aanbieders zijn:

SHL – een van de bekendste wereldwijd, met scenario’s die vaak worden gerangschikt op effectiviteit.
Talogy – richt zich op gedragsvoorkeuren en leiderschapssituaties.
Aon’s Assessment Solutions – staat bekend om zijn moderne, adaptieve testvormen.
Cubiks – ontwikkelt SJT’s die vaak onderdeel zijn van bredere persoonlijkheids- of competentietests.
Saville Assessment – integreert SJT's regelmatig in managementassessments.
HFMtalentindex en LTP – Nederlandse aanbieders die ook maatwerk-SJT’s leveren voor specifieke sectoren.

Let op: per aanbieder verschilt niet alleen de inhoud, maar ook de manier waarop je moet antwoorden (bijv. rangschikken, kiezen of meerdere opties selecteren).

Een Situational Judgement Test is geen persoonlijkheidstest. Het doel is niet om te bepalen wie je bent, maar hoe jij zou handelen in een specifieke werksituatie. De test meet dus praktisch oordeelsvermogen, afgestemd op het type functie waarvoor je solliciteert.

Situational Judgement Test – GRATIS oefenen met voorbeeldvragen

Wat is een Situational Judgement Test (SJT)?

Wat voor soort vragen krijg je in een SJT?

Gratis oefenen voor een Situationele beoordelingstest (SJT)

Voorbeeldvraag 1 – SJT voor managementfuncties

Voorbeeldvraag 2 – SJT voor administratieve functies

Voorbeeldvraag 3 – SJT voor klantgerichte functies

Voorbeeldvraag 4 – SJT voor leidinggevende functies

Voorbeeldvraag 5 – SJT voor trainees en starters

Meer oefenen?

5 tips om voor je SJT te slagen

Veelgestelde vragen over SJT’s

Situational Judgement Test – GRATIS oefenen met voorbeeldvragen

Wat is een Situational Judgement Test (SJT)?

Wat voor soort vragen krijg je in een SJT?

Gratis oefenen voor een Situationele beoordelingstest (SJT)

Voorbeeldvraag 1 – SJT voor managementfuncties

Voorbeeldvraag 2 – SJT voor administratieve functies

Voorbeeldvraag 3 – SJT voor klantgerichte functies

Voorbeeldvraag 4 – SJT voor leidinggevende functies

Voorbeeldvraag 5 – SJT voor trainees en starters

Meer oefenen?

5 tips om voor je SJT te slagen

Veelgestelde vragen over SJT’s

Hoe lang duurt een SJT?

Hoeveel vragen kan ik verwachten?

Hoe kies ik het juiste antwoord op een SJT?

Hoe moeilijk is een SJT?

Wat is een goede score op een SJT?

Kan ik falen voor een SJT?

Welke werkgevers gebruiken een SJT?

Welke assessmentbureaus bieden SJT’s aan?

Is een SJT hetzelfde als een persoonlijkheidstest?